بررسی شواهد تاریخی باورمندی شیعه به مقام مفترض الطاعه بودن امام با تأکید بر سه قرن اوّل

اندیشه‌ی اطاعت محض از امام، از باورهایی است که شیعه از ابتدا بدان معتقد بوده و آن را در مقاطع مختلف تاریخی به شکل‌های گوناگون بروز داده است. شواهدی که از تاریخ ظهور امامت در جامعه حکایت می‌کند گویای این مطلب است که ماهیت فرمان برداری از امام در هر دوره زمانی از حیات ائمه، در اذهان شیعیان رسوخ داشته و امری انکار ناپذیر است. حتی انحرافاتی که از مکتب تشیع دیده می‌شود در جوهر این باور نیست؛ بلکه در یافتن مصادیقی است که باید از ایشان فرمان برد و مطیع محض آنها بود. از این رو سرگذشت، رواج و ارائه این عقیده در شیعه -بنابر اقتضائات اجتماعی و سلطه حاکمان- با فراز و نشیب‌هایی مواجه بوده است به طوری که تنها در نوع بروز این باور تفاوت دیده می‌شود و نه در اصل آن -که مورد پذیرش شیعه و تأیید ائمه بوده است-. کاوش شواهدی که به تقویت این مدعا یاری می‌رساند بر دوش این نوشتار است.

---