حیات پیشین انسان از دیدگاه متکلمان بغداد

 در حالی که محدثان و محدث‌‌‌متکلمان کوفه و قم، قولِ به حیات پیشینِ اهل‌بیت علیهم السلام و عموم انسان‌ها را پذیرفته بودند، متکلمان بغداد، از جمله شیخ مفید، سیدمرتضی و شیخ طوسی، موضعی منفی در برابر این قول اتخاذ کرده‌اند. مقاله حاضر می‌کوشد، به عوامل نظریِ روی‌گردانی ایشان از این موضع بپردازد. این عوامل نظری، از آنچه خود این متکلمان به تصریح یا تلویح بیان کرده‌اند، به دست می‌آید. این مقاله نشان می‌دهد، اتخاذ رویکرد تأویلی به روایت، قول به عدم حجیت خبر واحد، عارضی بودن و قائم به نفس نبودن روح، بطلان غلو، بطلان تناسخ که لازمه قول به حیات پیشین است و یاد نیاوردن ماجرای حیات پیشین، مبانی و ادله‌ای بوده‌ که بغدادیان را به انکار حیات پیشین سوق داده‌ است.

---