محدودیت ذاتیِ عقل در شناخت خدا؛ گونه ها و علت ها

عقل، در جایگاه مهم­ترین منبع معرفتیِ انسان، در حوزه خداشناسی محدودیت­ هایی دارد. متون دینی این محدودیت‌ها را در شناخت ذات، صفات و نیز برخی افعال (مخلوقات) به صراحت گزارش می­ کنند و علاوه بر گزارش، چراییِ این محدودیت را نیز بیان می­ کنند. روایات در بیان چراییِ محدودیت­ های عقل در حوزه­ های گوناگون خداشناسی، شیوه­ های دست‌یابی عقل به معرفت را تحلیل کرده­ اند و این روش ­ها را که «احاطه، ضبط، تقسیم، تقدیر و تصور» هستند در شناخت ذات، صفات و برخی افعال الهی ناکارآمد می ­دانند، زیرا معرفتی که با این شیوه­ ها قابل اصطیاد است، معرفتی است که در محدوده­ای بگنجد و چون ذات و صفات الهی هیچ نهایتی ندارد و بسیط است، پس به ادراک عقل درنمی­ آید.